Pertsona bakoitzak diseinuari buruzko ikuspegi desberdina duenaren hipotesitik sortu zen Disoinua, Bilbon diseinuaren pertzepzioa aztertzeko nahiarekin batera. Horretarako, Wallapopen edo hiriko saltokietan diseinu hitzarekin zerbait saltzen zuten 20 pertsona elkarrizketatu genituen.
Miaketa honetan, diseinuzko objektuak ikusi ditugu, diseinuzko objektuak, diseinuko objektuak, diseinu-zerbitzuak… Eta baieztatu dugu, hain zuzen ere, pertsona bakoitzak diseinuaren definizio desberdina duela, eta gauza desberdinak eskatzen dizkiotela: estetika, funtzionaltasuna, biak, arazoen konponbideak, harritzeko, zerbait sentiarazteko.
Pertsonek esanahi ezberdinak emateaz gain, RAEk eta Wikipediak ematen dituzten definizioek ere ez dute zerikusirik. Batek marrazki edo plan bati buruz hitz egiten du, eta besteak diseinuari buruz, buru-konfigurazioaren aurretiko prozesu gisa.
Eta, orduan, zer egin behar dugu? Adostasuna bilatu beharko litzateke diseinu hitza nola ulertzen dugun jakiteko? Zein litzateke? Hitz berriak asmatu beharko lirateke hura definitzeko? Edo aberasgarria al da ikuspegien aniztasuna, eta berdin dio mundu guztiak berdin ulertzen ez badugu?
Izan ere, pertsona bakoitzak diseinuaren definizio desberdina izan arren, pertsona horiek benetan batzen dituena zera da: nola ulertzen duten “diseinu” aditza helburu bat betetzen duen edo premia bat asetzen duen non balioa ematen dion zerbaitera iristeko prozesuari.
Zortea dugu, erderaz “diseño” aditza dagoelako. Isabel Campik esango lukeen bezala, arkitektoek ere, adibidez, beren eraikinen proiekzioan eta sorkuntzan oinarritutako jarduera bat egiten dute, baina horregatik ez dute arkitekturan oinarritutako aditza asmatu. Eta beste hizkuntza batzuetan, frantsesean adibidez, diseinatu aditza ez da existitzen bere horretan.
20 elkarrizketa, ibilbidearen kuaderno bat, metroan erakusketa bat eta Belarrirekia ekitaldian hitzaldi bat egin ondoren (Bilbao Bizkaia Design Week 2022ren hasiera ospatzeko ikerketaren diseinu objektuak zuzenean zozketatzen ditugu bertan), proiektu honi amaiera ematen diogu. Amaitzeko, hausnarketa batzuk eta galdera asko egiten ditugu, baina batez ere horri buruz ikasten jarraitzeko, egunerokoan diseinua zer den entzuteko eta gehien gustatzen zaiguna egiten jarraitzeko, ez baita diseinua, diseinatzea baizik.
Eskerrik asko Bilbao Bizkaia Design Council, Bilbao Ekintza, Beaz, Colaborabora, Metro Bilbao, Ainara Ipiña Estudio, Crisis Creativa, EIDE eta beste askori, esplorazio- eta entzute-prozesu honetan laguntzeagatik.